DSC00486

Νίκος Μπελαβίλας Καθηγητής ΕΜΠ Υπ. Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α' Πειραιά και Νήσων

Γεννήθηκα στον Πειραιά το 1959, από γονείς Πειραιώτες και παππούδες νησιώτες. Πήγα στο 28ο Δημοτικό Σχολείο στην Καστέλλα και στο 2ο Γυμνάσιο στην οδό Αφεντούλη.

Εντάχθηκα στον “Ρήγα Φεραίο”. Ήμουν μέλος του Γραφείου Μαθητών Πειραιά στη Μεταπολίτευση και έπειτα στην Οργάνωση της Σπουδάζουσας στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Αθήνας. Φοιτητικές Συσπειρώσεις και στη συνέχεια Κίνηση για τα Κοινωνικά Δικαιώματα τη δεκαετία του 1980. 

Το 1988, μαζί με άλλους Έλληνες και Γερμανούς ακτιβιστές φυλακιστήκαμε στην Τουρκία, σε μία καμπάνια υπεράσπισης των χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων της δικτατορίας. Μείναμε ένα μήνα κρατούμενοι, καταδικαστήκαμε για την αντικαθεστωτική δράση και απελαθήκαμε μαζί με τον Νίκο Γιαννόπουλο, τον Γιώργο Κουβίδη και τον αξέχαστο Χανιώτη γιατρό Κωστή Νικηφοράκη. Στη συνέχεια έφυγα για το Λονδίνο. Με κρατική υποτροφία του ΙΚΥ και της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής ολοκλήρωσα τη διδακτορική μου διατριβή και επέστρεψα στην Ελλάδα. Εργάστηκα στον ιδιωτικό τομέα, ασκώντας αρχιτεκτονική και πολεοδομία από την εποχή που ήμουν φοιτητής ως την εκλογή μου στο Πολυτεχνείο το 2003. 

Διδάσκω Πολεοδομία και Ιστορία της πόλης, στην αρχή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και από το 2003 στο ΕΜΠ. Σήμερα, είμαι Καθηγητής Α’ Βαθμίδας και διευθύνω το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Έχω προκληθεί ως επισκέπτης καθηγητής ή ως ομιλητής στις πανεπιστημιακές σχολές αρχιτεκτονικής και ιστορίας στα Γιάννενα, στην Κέρκυρα, στα Χανιά, στη Θεσσαλονίκη, στο Παρίσι, στη Λιουμπλιάνα και στα Τίρανα.

  • Συμμετείχα στη δημιουργία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου. Έχω την επιστημονική ευθύνη του έργου του Μουσείου Μεταλλείας – Μεταλλουργίας Λαυρίου και του Ιστορικού Αρχείου Λαυρίου.
  • Διηύθυνα την κατασκευή του Κέντρου Τεχνικού Πολιτισμού της Ερμούπολης (1998-2000) τον σχεδιασμό περιβαλλοντικών αναπλάσεων μεταξύ των οποίων της Ελευσίνας,  της Πρέβεζας, του Ζωγράφου στην Αθήνα, τη δημιουργία της Ταινιοθήκης της Ελλάδος στην Ιερά Οδό.
  • Συμμετείχα στον σχεδιασμό των μητροπολιτικών πάρκων: στο Γουδί, στο Ελληνικό και στο “Αντώνης Τρίτσης” στο Ίλιον.
  • Είχα την τύχη και την μοναδική εμπειρία να οριστώ επιστημονικός αξιολογητής μνημειακών πόλεων και τόπων της UNESCO, στην Ιαπωνία (2007), στην Ισπανία και στη Σλοβενία (2009, 2011), στην Αυστρία (2014), στο Κουβέιτ (2017).
  • Τέλος, θήτευσα ως αναπληρωματικό μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Επίσης, θήτευσα σε δύο θητείες, πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής για την Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς-Ελληνικό Τμήμα (TICCIH).

Η εμπλοκή μου με τα πειραϊκά θέματα άρχισε πολύ νωρίς: το Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Περάματος (1988), το Φεστιβάλ Πειραιά υπό τον τότε αντιδήμαρχο Κώστα Κωσταράκο με  καλλιτεχνικό διευθυντή τον Θάνο Μικρούτσικο (1992) και η μελέτη Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Ανάπτυξης περιοχής δήμου Πειραιά (1994).

  • Ακολούθησαν οι μελέτες και οι έρευνες για τα Λιπάσματα Δραπετσώνας, τα εργοστάσια Ρετσίνα και Δηλαβέρη, τον ΑΗΣ Νέου Φαλήρου, τη ΧΡΩΠΕΙ, τα σιδηροδρομικά εργοστάσια της Λεύκας, την οδό Πειραιώς, τον σταθμό επιβατών στον ΟΛΠ και το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Σιλό, η μελέτη για το δίκτυο πράσινων χώρων, την ανάδειξη μνημείων και αρχαιολογικών χώρων του Πειραιά, οι έρευνες για τις προσφυγικές συνοικίες του Πειραιά. Τέλος μαζί με ομάδα συναδέλφων του ΕΜΠ οργανώσαμε για μία πενταετία το 2017-2022 την πλήρη καταγραφή του κτιριακού αποθέματος της πόλης στα πλαίσια των προπτυχιακών ασκήσεων πολεοδομίας με τη συμμετοχή εκατοντάδων σπουδαστών/τριων. 
  • Συμμετείχα ως μέλος της ομάδας του ΕΜΠ, στον σχεδιασμό της αρχικής χάραξης του Τραμ το 2006, από την οδό Τζαβέλα απευθείας στην πλατεία Καραϊσκάκη, που δυστυχώς απορρίφθηκε από τον Δήμο Πειραιά. Αν είχε ακολουθηθεί η μελέτη, οι επιπτώσεις στην πόλη θα ήταν πολύ λιγότερες. Έτσι το τραμ ακολούθησε την πορεία των αυτοσχεδιασμών των δημάρχων του Πειραιά.

Επιστρέφοντας στα δημοτικά θέματα, το 1986 ιδρύσαμε με επικεφαλής τον Κώστα Κωσταράκο τους “Πολίτες του Πειραιά” και το 1998 μαζί με τον Θοδωρή Δρίτσα, την Ελένη Σταματάκη, τη Μαρία Σταθάκη και δεκάδες Πειραιώτες και Πειραιώτισσες, το “Λιμάνι της Αγωνίας”.

Το 2004, με τους πασαλιμανιώτες, τους αρχαιολόγους και την Επιτροπή Κατοίκων Ζέας, σώσαμε το μικρό λιμάνι και τις αρχαιότητες, τη “θαλασσινή πλατεία” της πόλης μας, κυριολεκτικά από την καταστροφή. Για δύο χρόνια θήτευσα δημοτικός σύμβουλος. Μία καλή θητεία και ένα ακόμη καλύτερο μάθημα για τις παθογένειες της δημοτικής μας εξουσίας.

Συνέχισα την πανεπιστημιακή μου σταδιοδρομία και το καλοκαίρι του 2018 αποδέχτηκα την πρόταση να αναλάβω τη Διοίκηση της εταιρείας του Δημοσίου «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.», ως Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος. Αντικείμενό της οι αστικές αναπλάσεις του μητροπολιτικού κέντρου της πρωτεύουσας.

Παράλληλα είχα την ευθύνη του συντονισμού του Πιλοτικού Προγράμματος Αξιοποίησης Ακινήτων με Κοινωνική Ανταπόδοση του Υπουργείου Εργασίας. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε στην Αθήνα, στον Πειραιά και στον Βόλο.

Το 2019 βρέθηκα ξανά στα δημοτικά του Πειραιά, ως επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Πειραιάς για Όλους». Από τη θέση της αντιπολίτευσης στο Δήμο, δεν διστάσαμε να  συγκρουστούμε όπου χρειαζόταν αλλά και να «βάλουμε πλάτη» σε έργα χρήσιμα και αναγκαία για την πόλη μας. Το ευρύ παμπειραϊκό δημοτικό μέτωπο απέναντι στο Master Plan του ΟΛΠ/Cosco, το ΣΒΑΚ, για το παραλιακό μέτωπο του Φαλήρου, οι αστικές αναπλάσεις, η διάσωση του Σινέ Χάι-Λάιφ και του Σινέ Καλλιφόρνια είναι μερικές από τις δράσεις με απτά θετικά αποτελέσματα για τον Πειραιά. Αλλά και οι κοινωνικές μας δράσεις – ο “Αόρατος Πειραιάς” και οι “Αγορές χωρίς Μεσάζοντες” – υπήρξαν φωτεινά παράθυρα στη σκοτεινή περίοδο της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας.

Έχω γνωρίσει τον Πειραιά σε όλες τις πτυχές του – από την ακαδημαϊκή έρευνα ως την καθημερινότητα των γειτονιών, από τα συνέδρια για το λιμάνι και την πόλη, τα βιβλία και τις δημοσιεύσεις ως τις μικρές και μεγάλες μάχες για τα καθημερινά των ανθρώπων, τα σχολεία, τις πλατείες, για τους άστεγους, τους χωρίς φωνή, τις γυναίκες, τους νέους, τους λιμενεργάτες της Cosco. 

Ζώντας μια ζωή εδώ, έμαθα πως η επισκευή μίας λακούβας στην άσφαλτο και μισό μέτρο επιπλέον πεζοδρόμιο για ένα καρότσι μωρού είναι εξίσου σημαντικά θέματα όσο μία μεγάλη ανάπλαση της πόλης.